Bu makalemde sizlere, grafik tasarımda en çok kullanılan uzantılardan bahsetmeye çalışacağım.
Teknolojik yeniliklerle birlikte grafik tasarımcıların bilgisayarından eksik etmeyeceği programların sayısı gün geçtikçe artıyor.
Durum böyle olunca, özellikle grafik tasarıma yeni başlayanların kafasını kurcalayan bir sorun ortaya çıkıyor: Şimdi hangi uzantıyı kullanmalıyım? Boyutlardan nasıl tasarruf edebilirim?
Grafik Tasarımda dosya uzantısını belirleyen faktörler
Grafik tasarım konusunda tecrübeli biri için hangi uzantının kullanılması gerektiğine karar vermek çoğu zaman pek güç sayılmaz. Ancak grafik tasarımı her türlü müşteriyi edinebildiğiniz bir meslektir, yani her sonuca açık olmanız gerekir.
Dolayısıyla dosya uzantılarının anlamlarını ve ne işe yaradıklarını iyi bilmelisiniz.
Dosya uzantısının belirlenmesinde genellikle bazı sorular sorulur:
- Müşterinin beklentisini hangi format karşılayacak?
- Dosyanın kullanım amacı nedir? Dijital ortamda mı kullanılacak (RGB) yoksa baskı mı (CMYK) alınacak? Yada dosyayı hızlıca e-postaya ekleyebilmek için küçük boyutlu mu olmalı?
- Başka birinin bu dosyayı yeniden düzenlemesi gerekecek mi? Vb.
Özetle; beklentiler kullanacağınız uzantı ile doğru orantılıdır. Duruma göre bu beklentileri kombine ederek en uygun sonucu elde etmelisiniz.
Örnek: Diyelim ki Photoshop ile hazırlamış olduğunuz web site arayüz çalışmasının HTML dönüştürülmesi için “en minimum boyutla” web tasarımcıya göndermeniz gerekiyor.
Bunun yapmanın farklı yolları olsa da en hafif dosya biçiminde çıktı almak istiyorsanız şunları yapabilirsiniz; Çalışmanın arka planlarını ayrı .jpeg olarak, tasarımın geri kalan kısmını da arka plan olmadan transparan yani .png olarak kaydedebilirsiniz. Böylelikle maksimum 2-3 mb civarında çıktı alabilirsiniz ki bu şekilde işinizi görecektir. Bu çalışmanın kaynak dosyası ise (PSD) 10-15 mb civarında olacaktır.
Tabii ki sayfaların çoğalması uygulanan teknik ile ciddi tasarruf yapmanızı sağlayabilir. Şunu da hatırlatmakta fayda var; bazı tasarımlarda bu strateji işe yaramayabilir. Kaynak dosyayı göndermek zorunda kalabilirsiniz.
Eğer böyle bir sorun yaşarsanız dosyayı mutlaka .rar veya .zip şeklinde sıkıştırmanız size %50 civarında bir boyut avantajı kazandıracaktır.
Yaygın olarak kullanılan dosya uzantılarını şu şekilde tanımlayabiliriz:
1) .psd: Photoshop Dökümanı
Adobe Photoshop, tasarım dünyasının vazgeçilmezlerinden olan Photoshop programının dosya uzantısıdır. Her grafik tasarımcısı .psd uzantısı ile mutlaka tanışmıştır. Çok katmanlı projeler .psd ve .psb uzantısıyla kaydedilip daha sonra Photoshop’ta düzenlemek için saklanabilir.
2) .jpg ve .jpeg: Bileşik Fotoğrafik Grup
JPEG, Tarihi 2000 yılından önceye dayanan Joint Photographic Experts Group tarafından geliştirilmiş bir sayısal görüntü kodlama biçimidir. Bir benzerine .jpg ismiyle rastlanabilir. İkisi de benzer bir algoritmayı kullanır. Jpg sıkıştırılmış bir formattır ve bu sıkıştırma işlevi farklı düzeylerde gerçekleşebilir; sıkıştırma düzeyi (düşük/orta/yüksek) dosya boyutunu doğrudan etkiler.
3) .ai: Adobe Illustrator
Adobe Illustrator adlı vektörel tasarım uygulamasının varsayılan formatıdır. Dosya uzantısı .ai şeklindedir. Photoshop’tan farklı olarak piksel tabanlı değil, vektör tabanlıdır. Yani Illustrator’da oluşturulan logolar, grafikler matematiksel denklemlere dayanır ve büyütüldüklerinde kalite kaybı yaşanmaz. Bu sebepten grafik tasarımcıların sıklıkla kullandığı bir formattır.
4) .eps: Kapsülize PostScript
Yine vektörel grafiklerin saklanabildiği bir dosya formatıdır. Dosya uzantısı .eps şeklindedir. Ancak .ai uzantısına göre daha fazla platform tarafından desteklenir ve genellikle daha düşük boyuttadır.
5) .png: Taşınabilir Ağ Grafiği
PNG (Portable Network Graphics), Görüntülerde transparan bölgelere müsaade eden bir format olduğundan Web'de yaygınca tercih edilir. Dosya uzantısı .png şeklindedir. Ayrıca dosyaları veri kaybı olmadan sıkıştırabilir. Bu sebeplerden dolayı kullanımı gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır.
6) .pdf: Taşınabilir Doküman Formatı
Pdf denince akla gelen ilk şey grafik tasarımı olmasa da, grafik tasarımcıların ilk tercihleri arasında yer alan formatlardandır. Çünkü pdf formatı platformlar arası rahatlıkla taşınabilen, evrensel bir dosya uzantısıdır. Windows, Mac ve Linux sistemlerinde sorunsuz çalışır.
